રાગ વસંત (Basant)

રાગ વસંત (Basant)

આ વર્ષે ૨૦૧૮માં વસંતપંચમી માધ (મહા) સુદ પાચમ ૨૧ જાન્યુઆરી, રવિવારને દિવસે આવે છે. ચાલો વધાવીએ વસંતના આગમનને મંગલવાદ્યમાંથી રેલાતા વસંત (બસંત) રાગથી.

Basant Hai Aayaa Rangeela Film – Stree  – 1961
Rag – Basant Tal – Dadra, Tintal
Music Director(s) – C. Ramchandra Singer(s) – Asha Bhosle, Mahendra Kapoor

 

સંક્ષિપ્ત પરિચય રાગ વસંત-

“दो मध्यम कोमल ऋषभ चढ़त न पंचम कीन्ह।

स-म वादी संवादी ते, यह बसंत कह दीन्ह॥’

આરોહ- સા ગ, મ॑ ધ॒ રેં સાં, નિ સાં

અવરોહ- રેં॒ નિ ધ॒ પ, મ॑ ગ મ॑ ऽ ગ, મ॑ ધ॒ ગ મ॑ ગ, રે॒ સા

પકડ- મ॑ ધ॒ રેં॒ સાં, નિ ધ॒ પ, મ॑ ગ મ॑ ऽ ગ

વાદી સ્વર : સા સંવાદી : મ

થાટ- પૂર્વી (પ્રચલિત)

આ રાગ વિશે કેટલાક મતભેદો પણ છે. પહેલા મત મુજબ, આ રાગમાં કેવળ તીવ્ર મધ્યમનો પ્રયોગ હોવો જોઈએ, પરંતુ અન્ય મત મુજબ, બંને મ વાપરવા જોઈએ, જે વર્તમાન સમયમાં પ્રચલિત છે.

વિશેષતા – ઉત્તરાંગ પ્રધાન રાગ હોવાને કારણે આમાં તાર સપ્તકનો સા ઘણો ચમકે છે. શુદ્ધ મ નો ઉપયોગ માત્ર આરોહમાં એક ખાસ રીતથી કરવામાં આવે છે – સા મ, મ ગ, મ॑ ધ॒ સાં

ગાયન સમય – રાત્રિના છેલ્લા પહોરમાં પરંતુ વસંત ઋતુમાં તે દરેક સમયે ગાય શકાય છે.

આ રાગને પરજ રાગ થી બચાવવા માટે આરોહમાં નિ સ્વરનું લંઘન કરવામાં આવે છે-

સા ગ મ॑ ધ॒ સાં અથવા સા ગ મ॑ ધ॒ રેં॒ સાં

વિશેષ સ્વર સંગતીઓ-

૧) પ મ॑ ગ, મ॑ ऽ ગ

૨) મ॑ ધ॒ રેં સાં

૩) સા મ ऽ મ ગ, મ॑ ધ॒ રેં॒ સાં

 

Click below and enjoy classical raag Basant

https://www.youtube.com/results?search_query=raag+basant